به نام خدا
امیر المومنین (علیه السلام) اصحاب با وفایی داشتند در میان این اصحاب با وفا بعضی اصحاب سر بودند که حضرت اسرار عالم را به آنان می فرمودند از جمله اصحاب سر حضرت علی (علیه السلام) کمیل بود که گه گاهی با او صحبتهای خصوصی و مهم داشتند از جمله اینکه امام نیمه شبى همراه با کمیل از مسجد کوفه خارج و به سمت منزل مىرفتند، در راه به در خانه اى رسیدند که صاحب آن در دل شب قرآن تلاوت مى کرد و با صدایى حزین و دلنشینی به این آیه رسید:
أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ساجِداً وَ قائِماً یَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ یَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ
آیا کسى که در دل شب سجود و قیام مى کند و از آخرت مى ترسد و رحمت حق را آرزو دارد و کسانى که مى دانند و نمى دانند، بگو آیا مساویند؟ جز این نیست که صاحبان عقل مى دانند.
کمیل در دل خود، او را تحسین کرد و حالت آن مرد، او را به تعجّب واداشت ولى چیزى نگفت،
امام (علیه السلام) به کمیل رو کرد و فرمود:
صداى این مرد، تو را به تعجّب واندارد، او از اهل دوزخ است! و من پس از این به تو خبر خواهم داد!،
کمیل از خیالى که در دلش گذشت و کلام امام (علیه السلام) متحیّر شد، و با خود گفت:
چگونه کسى که در دل شب عبادت مى کند، اهل آتش است؟ ولى همچنان در سکوت و تعجب بود،
پس از گذشت مدتى دراز و رویداد جریان خوارج و کشته شدنشان به دست امام (علیه السلام) در میدان جنگ رو کرد به کمیل در حالى که او ایستاده بود و خون از شمشیر على (علیه السلام) مى چکید و سرهاى آن افراد ستمکار روى زمینن افتاده بود،
امام (علیه السلام) نوک شمشیرش را روى آن سر گذاشت، و به کمیل فرمود:
أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ...
کنایه از این که این سر همان شخصى است که در دل شب قرآن مى خواند و تو را به تعجّب آورد؟!، کمیل پاى امام (علیه السلام) را بوسه داد و استغفار کرد.
1. فریب عبادت هیچ کس را نخوریم.
2. همیشه سعی کنیم دستمان در دست استاد اخلاقی باشد مانند کمیل و در زمان غیبت به علمای راستین رجوع کنیم
3. دعا کنیم و سعی کنیم مثل خوارج رنگ نبازیم و تو زرد از کار در نیاییم مثلا چند روزی طرفدار سرسخت کسی باشیم و دوباره ضد او باشیم. خدایا تا آخر ما را بر صراط حق پابرجا بدار
4. از امام عقب نمانیم و جلو نزنیم بلکه همراه و پیرو باشیم.
5. به رهبر و امام اعتراض نکنیم چون حتما کارشان حکمتی دارد.
بسم الله الرحمن الرحیم
أَنَّهُ (علیه السلام) خَرَجَ ذَاتَ لَیْلَةٍ مِنْ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ مُتَوَجِّهاً إِلَى دَارِهِ وَ قَدْ مَضَى رُبُعٌ مِنَ اللَّیْلِ
وَ مَعَهُ کُمَیْلُ بْنُ زِیَادٍ وَ کَانَ مِنْ خِیَارِ شِیعَتِهِ وَ مُحِبِّیهِ
فَوَصَلَ فِی الطَّرِیقِ إِلَى بَابِ رَجُلٍ یَتْلُو الْقُرْآنَ فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ وَ یَقْرَأُ قَوْلَهُ تَعَالَى:
أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ساجِداً وَ قائِماً یَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ یَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ { سورة زمر آیة 9 }
بِصَوْتٍ شَجِیٍّ حَزِینٍ
فَاسْتَحْسَنَ ذَلِکَ کُمَیْلٌ فِی بَاطِنِهِ وَ أَعْجَبَهُ حَالُ الرَّجُلِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَقُولَ شَیْئاً
فَالْتَفَتَ إِلَیْهِ (علیه السلام) وَ قَالَ یَا کُمَیْلُ
لَا تُعْجِبْکَ طَنْطَنَةُ الرَّجُلِ إِنَّهُ مِنْ أَهْلِ النَّارِ
وَ سَأُنَبِّئُکَ فِیمَا بَعْدُ فَتَحَیَّرَ کُمَیْلٌ
لِمُشَافَهَتِهِ لَهُ عَلَى مَا فِی بَاطِنِهِ
وَ شَهَادَتِهِ لِلرَّجُلِ بِالنَّارِ مَعَ کَوْنِهِ فِی هَذَا الْأَمْرِ وَ فِی تِلْکَ الْحَالَةِ الْحَسَنَةِ ظَاهِراً فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ فَسَکَتَ کُمَیْلٌ مُتَعَجِّباً مُتَفَکِّراً فِی ذَلِکَ الْأَمْرِ
وَ مَضَى مُدَّةٌ مُتَطَاوِلَةٌ إِلَى أَنْ آلَ حَالُ الْخَوَارِجِ إِلَى مَا آلَ وَ قَاتَلَهُمْ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)
وَ کَانُوا یَحْفَظُونَ الْقُرْآنَ کَمَا أُنْزِلَ
وَ الْتَفَتَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِلَى کُمَیْلِ بْنِ زِیَادٍ وَ هُوَ وَاقِفٌ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ السَّیْفُ فِی یَدِهِ یَقْطُرُ دَماً وَ رُءُوسُ أُولَئِکَ الْکَفَرَةِ الْفَجَرَةِ مُحَلَّقَةٌ عَلَى الْأَرْضِ
فَوَضَعَ رَأْسَ السَّیْفِ مِنْ رَأْسِ تِلْکَ الرُّءُوسِ وَ قَالَ یَا کُمَیْلُ أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ساجِداً وَ قائِماً
إِی هُوَ ذَلِکَ الشَّخْصُ الَّذِی کَانَ یَقْرَأُ فِی تِلْکَ اللَّیْلَةِ فَأَعْجَبَکَ حَالُهُ فَقَبَّلَ کُمَیْلٌ مُقَدَّمَ قَدَمَیْهِ وَ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ.(1)
____________________________________________________
1. ارشاد القلوب دیلمی ج 2 ص 226
سیامک پور اسد
