به نام خدا

امام صادق علیه السلام  در بیان آنچه لقمان علیه السلام به پسرش گفت:

پسرم! هر چیزی، نشانه ای دارد که بدان شناخته می شود و بر اساس آن، مورد گواهی قرار می گیرد.

و همانا دین سه نشانه دارد:

1. دانش ،

2. ایمان ،

3. و عمل به آن . 


ایمان، سه نشانه دارد:

1. ایمان به خدا

2. و کتاب های او

3. و فرستادگانش . 

دانشمند، سه نشانه دارد:

1. شناخت خدا

2. و شناخت آنچه می پسندد

3. و شناخت آنچه نمی پسندد . 

صالح، سه نشانه دارد:

1. نماز

2. و روزه

3. و زکات . 

متظاهر و فریبکار نیز سه نشانه دارد:

1. با برتر از خود می ستیزد ،

2. و چیزی را می گوید که نمی داند ،

3. و در پیِ چیزی است که به آن، دست نمی یابد . 

ستمگر، سه نشانه دارد:

1. به بالاتر از خودش با نافرمانی ،

2. و به پایین تر از خودش با چیرگی ، ستم می کند

3. و به ستمگران، یاری می رساند . 

منافق و دورو، سه نشانه دارد:

1. زبانش مخالف دلش ،

2. و دلش مخالف کارش ،

3. و ظاهرش مخالف باطنش است . 

گنهکار، سه نشانه دارد :

1. خیانت می ورزد ،

2. دروغ می گوید ،

3. و با سخن خودش نیز مخالفت می کند . 

ریاکار، سه نشانه دارد:

1. هنگامی که تنها باشد ، تنبلی می کند

2. و هنگامی که نزد مردم باشد ، چابک است

3. و در هر کاری، خود را در مَعرض ستایش دیگران قرار می دهد . 

حسود، سه نشانه دارد:

1. هر گاه غایب باشد ، غیبت می کند

2. و هر گاه حاضر باشد ، چاپلوسی می کند ،

3. و به خاطر گرفتاری، سرکوفت می زند . 

اسرافکار، سه نشانه دارد:

1. چیزی را می خرد که لازم ندارد،

2. و چیزی را می پوشد که لازم ندارد،

3. و چیزی را می خورد که لازم ندارد . 

تنبل، سه نشانه دارد:

1. تا آن جا سستی می کند که کوتاهی می شود،

2. و تا آن جا کوتاهی می کند که ضایع می سازد،

3. و تا آن جا ضایع می سازد که گناه می کند.

 
غافل. سه نشانه دارد:

1. اشتباه، 

2. سرگرمی

3. و فراموشی.

متن عربی حدیث

عنه علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ: یا بُنَیَّ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَةٌ یُعرَفُ بِها ویُشهَدُ عَلَیها،

وإنّ لِلدّینِ ثَلاثَ عَلاماتٍ : العِلمَ وَالإِیمانَ وَالعَمَلَ بِهِ. 

ولِلإِیمانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : الإِیمانُ بِاللّه ِ وکُتُبِهِ ورُسُلِهِ. 

ولِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : العِلمُ بِاللّه ِ وبِما یُحِبُّ وبِما یَکرَهُ.

ولِلعامِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : الصَّلاةُ وَالصِّیامُ وَالزَّکاةُ. 

ولِلمُتَکَلِّفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یُنازِعُ مَن فَوقَهُ ، ویَقولُ ما لا یَعلَمُ ، ویَتَعاطی ما لا یَنالُ. 

ولِلظّالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَظلِمُ مَن فَوقَهُ بِالمَعصِیَةِ ، ومَن دونَهُ بِالغَلَبَةِ ، ویُعینُ الظَّلَمَةَ. 

ولِلمُنافِقِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یُخالِفُ لِسانُهُ قَلبَهُ ، وقَلبُهُ فِعلَهُ ، وعَلانِیَتُهُ سَریرَتَهُ. 

ولِلآثِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَخونُ ، ویَکذِبُ ، ویُخالِفُ ما یَقولُ. 

ولِلمُرائی ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَکسَلُ إذا کانَ وَحدَهُ ، ویَنشَطُ إذا کانَ النّاسُ عِندَهُ ، ویَتَعَرَّضُ فی کُلِّ أمرٍ لِلمَحمَدَةِ. 

ولِلحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَغتابُ إذا غابَ ، ویَتَمَلَّقُ إذا شَهِدَ ، ویَشمَتُ بِالمُصیبَةِ. 

ولِلمُسرِفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَشتَری ما لَیسَ لَهُ ، ویَلبَسُ ما لَیسَ لَهُ ، ویَأکُلُ ما لَیسَ لَهُ. 

ولِلکَسلانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَتَوانی حَتّی یُفَرِّطَ، و یُفَرِّطُ حَتّی یُضَیِّعَ، و یُضَیِّعُ حَتّی یَأثَمَ. 

ولِلغافِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : السَّهوُ وَاللَّهوُ وَالنِّسیانُ.