بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از یاران امام صادق (علیه السلام) شخصی بود به نام مِسمَع بصری.
امـام صـادق (علیهالسّلام) به او فرمودند:
ای مسمع :تو از اهـل عـراق هستی،
آیا به زیـارت قبـر امـام حسـین (علیهالسّلام) می روی؟ گـفـتـم: خـیـر،
مـن نـزد اهـل بصـره، مـردی مـشـهـور هستـم و نـزد ما کـسانـی هـستـنـد
کـه خواستهی این خلیفه را طالب بوده و دشمنـان ما از گـروه ناصبیها و دیـگران زیـاد هستند
و من در امـان نیـستـم از اینکه حال من را نزد خلیفه گزارش کنند.
در نتیجه او با من کاری کند که مایهی عبرت دیگران گردد به همین خاطر به زیارت آن حضرت نمی روم.
حضرت به من فرمودند: آیا یاد می کنی مصائبی را که برای آن جنـاب فراهم کرده
و آزار و اذیتهائی که به حضرتش روا داشتند؟ عرض کردم: بلی. حضرت فرمودند: آیا گریه می کنی؟
عرض کردم: بلی به خدا قسم و به خاطر یاد کردن مصائب آن بزرگوار اشک میریزم
و چنان غمگین و حزین می شوم که اهل و عیالم اثر آن را در من مشاهده میکنند
و چنان حالم دگرگون می شود که از خوردن طعام و غذا امتناع نموده و نشانه های حزن و اندوه
در صورتم نمایان می گردد. حضرت فرمودند: خدا رحمت کند اشکهای تو را
(یعنی خدا به خاطر این اشکها تو را رحمت نماید) بدان قطعاً تو از کسانی محسوب می شوی
که به خاطر ما گریه نموده و به واسطه سرور و فرح ما مسرور گشته و به خاطر حزن ما محزون گردیده اند.
توجه داشته باش حتما هنگام مرگ اجدادم را بالای سرت خواهی دید
که به ملک الموت سفارش تو را خواهند نمود و بشارتی که به تو خواهند داد برتر و بالاتر از هر چیزی است
و خواهی دید که ملک الموت از مادر مهربان به فرزندش به تو مهربانتر و رحیمتر خواهد بود.
مسمع می گوید:
سپس حضرت گریستند و اشگهای مبارکشان جاری شد و من نیز با آن جناب اشگ ریختم.
بعد از گریه فرمودند: ای مسمع توجّه داشته باش که هیچ کس به خاطر ترحم به ما
و به جهت مصائبی که بر ما وارد شده گریه نمیکند مگر آنکه قبل از آمدن اشگ از چشمش حق تعالی
او را رحمت خواهد نمود و وقتی اشکها بر گونههایش جاری گشت
اگر یک قطره از آن اشکهای با ارزش در جهنّم بیفتد حرارت و آتش آن را خاموش و آرام می کند
تا اینکه برای آن حرارتی پیدا نمیشود.
متن عربی حدیث
عَنْ مِسْمَعِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکٍ الْبَصْرِیِّ
قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیهالسّلام) یَا مِسْمَعُ أَنْتَ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ أَ مَا تَأْتِی قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیهالسّلام)
قُلْتُ لَا أَنَا رَجُلٌ مَشْهُورٌ عِنْدَ أَهْلِ الْبَصْرَةِ وَ عِنْدَنَا مَنْ یَتَّبِعُ هَوَی هَذَا الْخَلِیفَةِ
وَ عَدُوُّنَا کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ القَبَائِلِ مِنَ النُّصَّابِ وَ غَیْرِهِمْ وَ لَسْتُ آمَنُهُمْ أَنْ یَرْفَعُوا حَالِی عِنْدَ خلیفه فَیُمَثِّلُونَ بِی
قَالَ لِی أَ فَمَا تَذْکُرُ مَا صُنِعَ بِهِ؟
قُلْتُ نَعَمْ
قَالَ فَتَجْزَعُ ؟
قُلْتُ إِی وَ اللَّهِ وَ أَسْتَعْبِرُ لِذَلِکَ حَتَّی یَرَی أَهْلِی أَثَرَ ذَلِکَ عَلَیَّ فَأَمْتَنِعُ مِنَ الطَّعَامِ حَتَّی یَسْتَبِینَ ذَلِکَ فِی وَجْهِی
قَالَ رَحِمَ اللَّهُ دَمْعَتَکَ أَمَا إِنَّکَ مِنَ الَّذِینَ یُعَدُّونَ مِنْ أَهْلِ الْجَزَعِ لَنَا وَ الَّذِینَ یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا
أَمَا إِنَّکَ سَتَرَی عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبَائِی لَکَ وَ وَصِیَّتَهُمْ مَلَکَ الْمَوْتِ بِکَ
وَ لَمَلَکُ الْمَوْتِ أَرَقُّ عَلَیْکَ وَ أَشَدُّ رَحْمَةً لَکَ مِنَ الْأُمِّ الشَّفِیقَةِ عَلَی وَلَدِهَا
قَالَ ثُمَّ اسْتَعْبَرَ وَ اسْتَعْبَرْتُ مَعَهُ
فَقَالَ... وَ مَا بَکَی أَحَدٌ رَحْمَةً لَنَا وَ لِمَا لَقِینَا إِلَّا رَحِمَهُ اللَّهُ قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ الدَّمْعَةُ مِنْ عَیْنِهِ
فَإِذَا سَالَتْ دُمُوعُهُ عَلَی خَدِّهِ فَلَوْ أَنَّ قَطْرَةً مِنْ دُمُوعِهِ سَقَطَتْ فِی جَهَنَّمَ لَأَطْفَأَتْ حَرَّهَا
حَتَّی لَا یُوجَدَ لَهَا حَرٌّ (1)
--------------------------------------------------
1. این روایت در کتاب معتبرِ (کامل الزیارات) صفحه 101 آمده است.